Nước giếng khoan là gì? Cách xử lý nước giếng khoan hiệu quả

Ở Việt Nam, xử lý nước giếng khoan luôn là chủ đề được quan tâm do nước giếng khoan được xem là nguồn nước sinh hoạt chính của người dân vùng quê và cả thành thị. Ngoài ra, nó còn dùng trong tưới tiêu, chăn nuôi và các hoạt động sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, nước giếng khoan có tốt không? sạch không? thì vẫn cần những số liệu cụ thể để đo lường và xử lý. Nhưng có 1 điều là nước giếng khoan hiện tại không giống ngày xưa, không còn sạch như trước mà thay thế vào đó là sự ô nhiễm nặng nề.

NƯỚC GIẾNG KHOAN LÀ GÌ?

Nước giếng khoan là nguồn nước được hút từ dưới lòng đất bằng hệ thống hút nước sâu đến chục mét hoặc vài chục mét. Hoặc bạn có thể hiểu đơn giản nước giếng khoan là lấy từ nguồn mạch nước ngầm dưới lòng đất.

Giếng khoan là hệ thống sử dụng các ống sắt hoặc nhựa đào sâu dưới lòng đất để lấy nguồn nước ngầm. Trước kia, muốn lấy được nước người ta phải khoan ống rồi dùng bơm tay để lấy nước lên. Còn hiện tại người ta đã dùng máy bơm nước hiện đại.

Khi có nước, nó sẽ được lọc qua bể lọc thô bao gồm nhiều vật liệu lọc nước khác nhau như: than hoạt tính, cát thạch anh, sỏi lọc nước, cát mangan,... rồi mới chảy vào bể lọc xuống bể nước sinh hoạt hằng ngày, nước này khi đến bể chứa nước thường rất mát, khiến nhiều người lầm tưởng rằng mát là sạch.

Tóm lại, khi bạn chưa xử lý nước giếng khoan thì chỉ nên dùng nó để tưới cây, nuôi trồng. Còn nếu muốn dùng trong sinh hoạt, ăn uống thì bạn phải xử lý nước giếng khoan trước khi sử dụng. Bởi lẽ, nước giếng khoan bây giờ không còn “sạch” như trước đây nữa.

Khi lọc nước giếng khoan, bạn nên kết hợp các vật liệu xử lý nước giếng khoan với nhau như: cát thạch anh, cát đne, cát vàng, cát Mangan, sỏi lọc nước, than hoạt tính,... để tạo nên hiệu quả lọc phèn tốt nhất.

Nước nhiễm phèn là gì?

Nước giếng khoan bị nhiễm phèn hay còn gọi là nước nhiễm phèn là nước bị nhiễm các kim loại nặng như sắt, nhôm, chì,... có màu vàng đục, có cặn lơ lửng (hoặc màu cam), có mùi tanh, khi nếm thì có vị chua và dễ bám màu vẩy đục trên mọi bề mặt, đồ đạc.

Ở nhiễm phèn sẽ vượt tất cả các chỉ số so với mức quy định như độ pH, TDS, độ cứng của nước (nước nhiễm phèn hầu như sẽ nhiễm chì). Những chỉ số bị vượt này sẽ ảnh hưởng trực tiếp chất lượng nguồn nước và sức khỏe của con người do vậy với mỗi chỉ số cho phép nên sử dụng với những mục đích khác nhau.

NGUYÊN NHÂN KHIẾN NƯỚC GIẾNG KHOAN NHIỄM PHÈN

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nước giếng khoan gia đình bị nhiễm phèn, như do tính chất nguồn nước trực tiếp dẫn lên bị ảnh hưởng bởi thổ nhưỡng nhất là những vùng gần các lưu vực sông lớn, hay yếu tốt nữa là do hệ thống dẫn nước lâu năm bị rò rỉ theo thời gian sử dụng.

 Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước đã ảnh hưởng nghiêm trong đến mạch nước ngầm làm giảm chất lượng nguồn nước và tăng nguy cơ nhiễm một số hóa chất amoni, nitrit, asen, H2S, chì, ... gây hại cho sức khỏe con người.

 Nước nhiễm phèn đang là vấn đề đáng lo ngại nhất ở các đồng bằng khu vực nông thôn khi sử dụng nguồn nước này. Phèn là những muối kép có cấu tạo tinh thể đồng hình (đa phần có 8 mặt) tạo nên bởi các anion sunfat SO4-2 (cũng có thể là anion selenat SeO4-2; anion phức SeF4-2 hoặc ZnCl4-2) và cation của hai kim loại có hoá trị khác nhau. Khi lượng anion sunfat quá nhiều trong nước dẫn đến hiện tượng nước bị nhiễm phèn ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước.

 Có 2 loại phèn đó là phèn sắt và phèn nhôm. Phèn sắt là một muối của sắt 3 sunfat kim loại kiềm hay amoni. Phèn sắt là tinh thể không màu, tan trong nước. Nước giếng khoan bị nhiễm phèn thường có màu tím đục vì có vết mangan. Phèn nhôm có 2 loại phèn nhôm đơn Al2.(SO 4)3.18H20 và phèn nhôm kép của muối nhôm sunfat với sunfat kim loại kiềm hoặc amoni.3

Đa số nguồn nước giếng khoan ở miền bắc sẽ bị nhiềm phèn nặng, còn miền ban sẽ có hiện tượng miễn mặn những tháng đầu năm do tình trạng nước biển dâng.

CÁCH NHẬN BIẾT NƯỚC NHIỄM PHÈN, NHIỄM SẮT

Nước giếng khoan nhiễm phèn, nhiễm sắt thường có một số hiện tượng như là nước thường có màu vàng đậm, có vị chua, có mùi tanh nhìn hơi đục. Khi đổ nước ra chậu để khoảng 15 phút thì nước bắt đầu kết tủa cặn đục, chuyển sang màu vàng gạch và nổi váng màu cam không đều trên mặt nước. Khi bạn nhúng quần áo bẩn vào thì sẽ bị nhiềm màu vàng lên, những vết vàng này rất khó để làm sạch.

 Ngoài ra, có 1 cách nữa mà nếu biết bạn không nên thử là bằng cách pha chè: Bạn sẽ pha chè như bình thường, nếu màu chè chuẩn sang màu đậm hơn bình thường, uống có cảm giác tanh thì nước mà bạn đang sử dụng là nước nhiễm phèn

TÁC HẠI CỦA NƯỚC GIẾNG KHOAN NHIỄM PHÈN, NHIỄM SẮT

Nước giếng khoan nhiễm phèn ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống con người. Đầu tiên, nó sẽ gây nguy hiểm tới sức khỏe con người. Tiếp theo, nước giếng khoan nhiễm phèn còn gây hại cho cây cối, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp. Chi tiết sẽ được Green chia sẻ dưới đây:

Ảnh hưởng tới sức khỏe

Theo một số phân tích cho rằng: Nếu sử dụng nước giếng khoan bị nhiễm phèn, nhiễm sắt sẽ gây ra các bệnh như là tiêu chảy, dị ứng da, viêm đường ruột,...

Còn nếu sử dụng nước giếng khoan trong thời gian dài có thể sẽ có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, ung thư,... vì trong nước nhiễm phèn còn ẩn chứa các vi khuẩn, các chất độc hại: Asen cao, thủy ngân, nitrat,...

Nhưng trên thực tế, nước giếng khoan nhiễm phèn có tác hại:

- Asen hay Thạch tín sẽ gây ung thư phổi, ung thư da

- Thủy ngân cao sẽ làm rối loạn hệ thần kinh trung ương

- Nitrat là chất cực kì nguy hiểm, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi

- Sunfat gây tiêu chảy, kiết lị,...

Vì thế, các bạn cần tìm ra các cách xử lý nước giếng khoan càng nhanh càng tốt để tránh gây hại cho sức khỏe cũng như tránh làm hư hại tới những đồ vật, thiết bị trong gia đình.

Một số tác hại khác

Nước bị nhiễm phèn còn có một số tác hại nữa đó là: 

• Nước nhiễm phèn có màu vàng đục nên khi giặt quần áo sẽ làm cho chúng bị ố vàng, xỉn màu, thô ráp, nhanh hỏng.
• Nếu dùng nước này để tắm sẽ bị khô da, khô tốc, viêm da, vàng răng,...
• Làm ố vàng, đóng cặn, ăn mòn và làm hoen rỉ tất cả các dụng cụ, đặc biệt là những đồ kim loại, đường ống dẫn nước.

CÁCH XỬ LÝ NƯỚC GIẾNG KHOAN NHIỄM PHÈN

Ngoài những cách xử lý nước giếng khoan nhiễm phèn bằng tro bếp, vôi, than hoạt tính mà nhiều hộ gia đình thường dùng, dưới đây sẽ là những cách lọc nước phèn, nước nhiễm phèn đơn giản và hiệu quả nhất hiện nay:

Hệ thống lọc thô

Lọc nước giếng khoan bị nhiễm phèn bằng bể lọc là phương pháp phổ biến của các hộ gia đình ở nông thôn và những địa phương chưa có nước máy. Vì là lọc thô nên cách lọc phèn này khá đơn giản và chi phí xây dựng cũng không tốn kém quá nhiều.

Như đã đề cập trong bài viết cách lọc nước giếng khoan bằng than hoạt tính và cát các loại có thể lọc những chất bẩn đơn giản mà không tốn quá nhiều chi phí và không mất nhiều thời gian.

 Hệ thống được phân ra các tầng lớp khác nhau:

• Tầng cuối cùng thường là đá, sỏi, tạo khoảng chống để thu gom nước.
• Tiếp theo là một lớp đá thạch anh loại vừa, lớp đá thạch anh này để lọc cặn, xử lý nước giếng nhiễm phèn khi phèn đã bị kết tủa bởi hạt nâng ph ở lớp trên cùng
• Trên đó là lớp than hoạt tính, dùng hạt than càng nhỏ càng tốt để loại bỏ mùi, màu và các loại hóa chất gây hại trong nước.
• Trên cùng là một lớp cát để lọc sạch bụi bẩn cũng như một phần hóa chất trong nước giếng khoan.

Ngoài ra nếu PH thấp thì ta cần đổ lớp hạt nâng ph để tạo kết tủa phèn, tăng khả năng lọc nước phèn của hệ thống. Bạn phải định kì thường xuyên thay các thành phần vật liệu lọc bể để đảm bảo nguồn nước sử dụng và tránh bị tắc ứ do rác bẩn lâu ngày ứ đọng.

Tuy nhiên, cách xử lý nước giếng khoan nhiễm phèn này không phù hợp với nguồn nước nhiễm phèn, nhiễm mặn nặng. Và việc thay rửa vật liệu lọc nước cũng là một trong những nhược điểm của phương pháp này.

Sử dụng máy lọc nước tổng cho gia đình

Sử dụng máy lọc nước tổng là phương pháp xử lý nước giếng khoan nhiễm phèn tối ưu nhất hiện nay. Hệ thống lọc nước tổng có độ bền rất cao, lọc sạch, nhanh, thiết kế nhỏ gọn dùng được cho các hộ gia đình ở nông thôn, ở phố, chung cư mua và sử dụng. Ngoài ra, cách xử lý này có ưu điểm ở chỗ, chúng ta hoàn toàn có thể xúc xả hệ thống lọc chỉ cần một lần gạt tay.

Hiện nay, hệ thống lọc nước tổng có công dụng rất tốt trong việc xử lý nước giếng khoan nhiễm phèn, lọc nước nhiễm sắt, nhiễm chì, khử được mùi clo có trong nước, và loại bỏ được kim loại nặng ở trong nước.

Phương pháp này có giá đang cao hơn rất nhiều so với phương pháp xử lý nước thô, hiện được áp dụng rộng rãi ở các khu phố, chung cư.